Jeszcze niedawno leczenie endodontyczne (kanałowe) w zdecydowanej większości przypadków przeprowadzano z zastosowaniem metody dewitalizacji, czyli z „zatruciem” miazgi, którą następnie usuwano, oczyszczano kanały i je wypełniano. Dzięki rozwojowi nowoczesnych technik i materiałów, w leczeniu endodontycznym coraz częściej stosowana może być jednak ekstyrpacja, czyli usunięcie z zęba żywej miazgi, bez konieczności jej wcześniejszej dewitalizacji (uśmiercania).
Zanim przejdziemy do omówienia zabiegu ekstyrpacji miazgi, trzeba wiedzieć, czym jest miazga zębowa. Otóż najogólniej można powiedzieć, że każdy ząb zbudowany jest z korony i korzenia – korona to część zęba widoczna nad dziąsłem, a korzeń utrzymuje ząb w kości. Korona zęba zbudowana jest z trzech warstw – pokrywającego ząb od zewnątrz szkliwa, będącego najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie, położonej pod nim zębiny oraz miazgi, która wypełnia komorę zęba i kanały korzeniowe od środka.
Miazga jest bardzo mocno unaczynioną i unerwioną tkanką zbudowaną przede wszystkim z odontoblastów, czyli komórek wytwarzających zębinę oraz fibroblastów, a więc komórek produkujących kolagen. Miazga buduje więc kolejne warstwy zębiny, ze względu na silne unerwienie odbiera bodźce, a także dostarcza do zęba tlen i substancje odżywcze.
Leczenie endodontyczne – kiedy się je stosuje?
Zdarza się, że miazga – najpierw koronowa (czyli ta znajdująca się w koronie), a później także korzeniowa (czyli ta umiejscowiona w kanałach korzeniowych) – zostaje zainfekowana przez bakterie. Może się tak stać np. na skutek rozległego, głębokiego ubytku próchnicowego lub urazu mechanicznego. Wówczas dochodzi do obrzęku miazgi, która powiększa swoją objętość i uciska na znajdujące się w niej nerwy. Powoduje to u pacjenta bardzo silny, przeszywający ból, którego nie da się załagodzić. W takich sytuacjach jedynym sposobem na uratowanie zęba jest leczenie endodontyczne – polega ono na usunięciu z komory i kanałów zainfekowanej miazgi, ich dokładnym oczyszczeniu, wypełnieniu odpowiednimi materiałami, a na koniec – opracowaniu korony zęba.
Ekstyrpacja – gdy miazgi nie trzeba „zatruwać”
Jeszcze niedawno zdecydowaną większość zabiegów leczenia kanałowego wykonywano z zastosowaniem metody dewitalizacji miazgi, czyli jej wcześniejszego „zatrucia”. W trakcie takiego zabiegu stomatolog nakłada na odsłoniętą miazgę zęba uśmiercający ją preparat, najczęściej na bazie paraformaldehydu, który powoduje stopniowe obumieranie tkanki w ciągu kilku-kilkunastu dni. Niestety, nie zawsze jest to proces komfortowy dla pacjenta, gdyż podczas obumierania miazgi mogą być odczuwane dolegliwości bólowe, a całe leczenie kanałowe wymaga kilku wizyt w gabinecie stomatologicznym.
Obecnie metoda „zatruwania” zęba nie powinna być już stosowana, ponieważ skutkuje ona wieloma powikłaniami. Metodą z wyboru powinna być zawsze ekstyrpacja miazgi w znieczuleniu miejscowym, czyli usunięcie (wyłuszczenie) żywej miazgi, bez jej wcześniejszego „zatruwania”. Leczenie kanałowe zapoczątkowane przez ekstyrpację miazgi jest przeprowadzane na jednej wizycie (w niektórych przypadkach na dwóch), co ogranicza liczbę wizyt przy stosowaniu tej procedury.
Ekstyrpacja wymaga wcześniejszych badań radiologicznych, pozwalających ocenić m.in. położenie, długość oraz ewentualne zakrzywienie kanałów korzeniowych. Zabieg wykonuje się najczęściej w znieczuleniu miejscowym, możliwe jest także zastosowanie sedacji.
Ekstyrpacja wymaga również użycia przez stomatologa specjalistycznego sprzętu, pozwalającego precyzyjnie usunąć miazgę zarówno z komory, jak i kanałów korzeniowych – jest to mikroskop umożliwiający pracę w powiększeniu, endometr określający długość kanałów oraz miazgociąg, czyli urządzenie przeznaczone do usuwania miazgi z kanałów.
Ekstyrpacja – jakie ma zalety?
Ekstyrpacja jest zabiegiem, który niesie za sobą liczne korzyści dla pacjenta. Jakie?
- W odróżnieniu od dewitalizacji, ekstyrpacja nie jest dla pacjenta bolesna. Sam zabieg wykonywany jest w znieczuleniu, a miazga nie jest poddawana działaniu drażniących preparatów na bazie paraformaldehydu.
- Ekstyrpacja to procedura pozwalająca oszczędzić tkanki przyzębia wierzchołkowego, mniejsza jest również traumatyzacja tkanek wokół kanałów korzeniowych.
- Ekstyrpacja umożliwia wykonanie leczenia endodontycznego na jednej wizycie – nie trzeba bowiem czekać, aż miazga obumrze. Dla pacjenta to oszczędność czasu oraz mniej stresu związanego z wizytami w gabinecie.
Prawidłowo wykonana ekstyrpacja znacznie zmniejsza ryzyko powikłań charakterystycznych dla dewitalizacji, takich jak nieprecyzyjne usunięcie zainfekowanej miazgi i pozostawienie ogniska zapalnego.
Nowoczesne leczenie endodontyczne z zastosowaniem m.in. mikroskopu zabiegowego wykonujemy w Vinci Clinic w Łodzi. Na miejscu przeprowadzamy niezbędne badania diagnostyczne i zapewniamy opiekę doświadczonego lekarza endodonty. Zachęcamy do kontaktu -> https://vinciclinic.pl/kontakt.