Stany zapalne dziąseł o różnym stopniu zaawansowania to najczęściej występujące przewlekłe zapalenia w światowej populacji. Nieleczone mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych – nie tylko w obrębie jamy ustnej, ale także wielu innych narządów i układów ludzkiego organizmu. Podpowiadamy, jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia zapalenia dziąseł, a także jak skutecznie zapobiegać temu schorzeniu.
Zdrowie jamy ustnej to nie tylko zdrowe zęby. Jego integralnym elementem są również dziąsła, których głównym zadaniem jest stabilizowanie zębów w wyrostkach zębodołowych oraz ochrona tkanek położonych głębiej przed infekcjami.
Zaniedbania w codziennej higienie dziąseł oraz bagatelizowanie niepokojących objawów mogą prowadzić do rozwoju stanów zapalnych, które – nieleczone – mogą przeobrazić się w poważne choroby przyzębia, obarczone ryzykiem wielu powikłań, zarówno w obrębie jamy ustnej, jak i ogólnoustrojowych. Dlatego zapalenia dziąseł nie należy lekceważyć, ale w sytuacji wystąpienia niepokojących objawów trzeba zgłosić się do dentysty. W naszym poradniku przyjrzymy się bliżej zapaleniu dziąseł – jego przyczynom, objawom, metodom diagnostyki i leczenia, a także sposobom profilaktyki.
Zapalenie dziąseł – co to jest?
Zapalenie dziąseł (z łac. gingivitis) to stan zapalny tkanek otaczających zęby, spowodowany najczęściej nagromadzeniem płytki nazębnej. Płytka nazębna to miękki, lepki osad, który powstaje na powierzchni zębów wskutek działania bakterii znajdujących się w jamie ustnej. Badania dowiodły, że pierwsze objawy stanu zapalnego pojawiają się już po 3-4 dniach obecności płytki nazębnej, a do rozwoju zapalenia dochodzi już po tygodniu (maksymalnie do dwóch).
Dodatkowo, kiedy płytka nazębna nie jest regularnie usuwana poprzez szczotkowanie i nitkowanie zębów, mineralizuje się i przekształca w twardy kamień nazębny, który jest miejscem bytowania szkodliwych dla zdrowia zębów i dziąseł drobnoustrojów. Długotrwała, przewlekła obecność kamienia nazębnego powoduje z kolei, że stan zapalny może z czasem przyjmować postać bardziej zaawansowanych form chorób przyzębia, prowadzących m.in. do utraty zębów.
Stan zapalny dziąseł – główne przyczyny
Zapalenie dziąseł może być wywołane przez różne czynniki.
- Nieprawidłowa higiena jamy ustnej – czyli nieregularne lub niepoprawne szczotkowanie zębów, a także pomijanie oczyszczania przestrzeni międzyzębowych. Powoduje to nagromadzenie płytki nazębnej, która z czasem przekształca się w zmineralizowany, twardy kamień nazębny.
- Zła dieta – dieta bogata w cukry i węglowodany sprzyja rozwojowi bakterii, które wywołują zapalenie dziąseł. Szczególnie szkodliwe dla zdrowia dziąseł (i zębów) są słodycze, lepkie cukierki, batony oraz słodzone napoje gazowane.
- Zmiany hormonalne – szczególnie w okresie ciąży, dojrzewania czy menopauzy, co może podnosić wrażliwość dziąseł na działanie bakterii, a tym samym zwiększać ryzyko stanów zapalnych.
- Palenie papierosów – zawarte w tytoniu substancje toksyczne uszkadzają przyczep nabłonkowy i łącznotkankowy, co sprzyja rozwojowi chorób przyzębia. Co więcej, toksyny z papierosów stanowią dodatkowy czynnik drażniący dla dziąseł.
- Choroby ogólnoustrojowe i przyjmowane leki – ryzyko rozwoju stanów zapalnych dziąseł zwiększają pewne choroby ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, AIDS czy schorzenia autoimmunologiczne, a także przyjmowanie niektórych leków (np. przeciwpadaczkowych).
Nie tylko krwawienie dziąseł. Najczęstsze objawy stanu zapalnego
Wczesne objawy zapalenia dziąseł mogą być różnorodne i nie zawsze od razu zauważalne. Do najczęstszych symptomów należą:
- krwawienie dziąseł – zwłaszcza podczas szczotkowania zębów lub nitkowania przestrzeni międzyzębowych,
- obrzęk i zaczerwienienie dziąseł – zdrowe dziąsła mają kolor różowy, są zwarte i jędrne, natomiast przy stanie zapalnym stają się czerwone i opuchnięte,
- ból dziąseł – szczególnie podczas żucia pokarmów oraz szczotkowania zębów,
- nieprzyjemny zapach z ust – spowodowany przez bakterie gromadzące się w płytce nazębnej,
- nadwrażliwość zębów – na zimne, gorące lub słodkie pokarmy.
Zapalenie dziąseł – diagnostyka i leczenie
Diagnostyka zapalenia dziąseł opiera się głównie na badaniu klinicznym przeprowadzonym przez dentystę. Lekarz ocenia stan dziąseł, sprawdza obecność kamienia nazębnego i bada głębokość kieszonek dziąsłowych za pomocą specjalistycznych sond. W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie zdjęcia rentgenowskiego.
Leczenie zapalenia dziąseł zależy od stopnia zaawansowania stanu zapalnego. Leczenie zachowawcze polega na poprawie higieny jamy ustnej, co obejmuje regularne, dokładnie mycie zębów, stosowanie nici dentystycznej oraz antybakteryjnych płynów do płukania ust. W gabinecie stomatologicznym przeprowadza się profesjonalne zabiegi skalingu i piaskowania, które pozwalają usunąć płytkę i kamień nazębny. W przypadku bardziej zaawansowanych stanów zapalnych lekarz może zalecić stosowanie antybiotyków lub środków przeciwzapalnych, które pomogą zwalczyć infekcję.
W najbardziej zaawansowanych przypadkach zapalenia dziąseł może być konieczne wykonanie zabiegu chirurgicznego, takiego jak kiretaż (polega na usunięciu z kieszonek dziąsłowych gromadzącego się tam osadu, kamienia oraz ziarniny zapalnej, które są skupiskami bakterii wywołujących choroby przyzębia) albo chirurgicznej regeneracji tkanek przyzębia.
Czy można zapobiegać zapaleniu dziąseł? Higiena jamy ustnej i inne metody profilaktyki
Zapobieganie zapaleniu dziąseł jest możliwe dzięki odpowiedniej higienie jamy ustnej oraz regularnym wizytom u stomatologa. Oto najważniejsze kroki, które warto podjąć!
- Codzienne szczotkowanie zębów – co najmniej dwa razy dziennie (a najlepiej po każdym posiłku) przez 2-3 minuty, przy użyciu szczoteczki o miękkim włosiu i pasty do zębów z fluorem.
- Nitkowanie zębów – przynajmniej raz dziennie, aby usunąć resztki pokarmów i płytkę nazębną z przestrzeni międzyzębowych.
- Płukanie jamy ustnej specjalistycznym płynem – który pomaga zredukować ilość bakterii w jamie ustnej.
- Regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym – co najmniej dwa razy w roku, aby wykonać profesjonalną higienizację i we wczesnym stadium wykryć ewentualne problemy.
- Rzucenie palenia – będącego jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju chorób przyzębia.
- Zbilansowana dieta – bogata w witaminy i minerały, szczególnie w witaminę C, która wspiera zdrowie dziąseł przy jednoczesnym unikaniu słodyczy oraz słodzonych napojów.
Nieleczone zapalenie dziąseł może prowadzić do poważnych powikłań, także ogólnoustrojowych. Dlatego tak ważne jest, by w porę je zdiagnozować i leczyć. W Dento Clinic w Radomsku można skorzystać zarówno z profilaktycznych zabiegów higienizacyjnych, jak i diagnostyki oraz specjalistycznego leczenia periodontologicznego w przypadku bardziej zaawansowanych stadiów choroby dziąseł. Jeśli potrzebujesz takiej pomocy, skontaktuj się z nami!