W pierwszej chwili może wydawać się, że codzienna higiena jamy ustnej to prozaiczna sprawa. Tymczasem różnego rodzaju badania i sondaże pokazują, że Polacy wciąż mają z tym problemy – myjemy zęby za rzadko i za krótko, nieregularnie wymieniamy szczoteczkę, nie używamy nici dentystycznych i nie pamiętamy o czyszczeniu języka. Tymczasem to właśnie domowa higiena w dużej mierze pozwala chronić przed rozwojem próchnicy i chorób przyzębia. Podpowiadamy, jak dbać o higienę jamy ustnej w domu.
Według jednego z raportów IPSOS-u, statystyczny Polak myje zęby około… 30 sekund. Jak wynika z danych ministerstwa zdrowia, około 3-4% mieszkańców naszego kraju w ogóle nie szczotkuje zębów. Podczas konferencji prasowej towarzyszącej obchodom Światowego Dnia Zdrowych Dziąseł 2024 poinformowano, że 43% Polaków nie używa nici dentystycznych. Wszystko to pokazuje, że w zakresie codziennej higieny jamy ustnej mamy jeszcze dużo do zrobienia, choć w teorii wszyscy wiemy, że jest to podstawa profilaktyki próchnicy i stanów zapalnych przyzębia.
Domowa higiena jamy ustnej – podstawowe zasady szczotkowania
Podstawowym elementem domowej higieny jamy ustnej jest szczotkowanie zębów. To właśnie ta czynność pozwala usunąć z powierzchni zębów resztki jedzenia, którymi następnie żywią się próchnicotwórcze bakterie, usunąć z nich osady i płytkę nazębną. Zasady są bardzo proste – zęby należy szczotkować po każdym posiłku (około 20-30 minut po jedzeniu, aby nie uszkodzić szkliwa, na które działają znajdujące się w żywności kwasy), a przynajmniej 2 razy dziennie: rano i wieczorem.
Mycie zębów powinno trwać około 2-3 minuty – w tym celu należy wybrać pastę do zębów z fluorem oraz szczoteczkę o odpowiedniej wielkości główki i miękkości włosia. W trakcie szczotkowania trzeba dokładnie oczyścić wszystkie powierzchnie zębów, nie zapominając także o zębach położonych głębiej w jamie ustnej, czyli w szczególności trzonowcach. Technika szczotkowania zależna jest od indywidualnych potrzeb pacjenta, jego zdolności manualnych, ogólnego stanu zdrowia jamy ustnej itp. W doborze odpowiedniej techniki szczotkowania oraz środków i akcesoriów do codziennej higieny pomoże lekarz dentysta lub higienistka stomatologiczna w trakcie przeprowadzanego w gabinecie instruktażu.
Szczoteczka i pasta do zębów – jak wybrać?
Jeśli już mowa o doborze odpowiednich środków i akcesoriów do codziennej higieny, to warto na chwilę zatrzymać się przy paście do zębów i szczoteczce.
Otóż jak już wspomniano, prawidłowa higiena jamy ustnej obejmuje szczotkowanie zębów przy użyciu pasty z fluorem. Choć wokół tej substancji narosło w ostatnich latach wiele różnych mitów, próbuje się negować jego znaczenie dla zachowania zdrowia zębów, a na rynku pojawia się coraz więcej rzekomo skutecznych „naturalnych” i „ekologicznych” past bez fluoru, to jednak nie ma żadnych wątpliwości, że to właśnie fluor jest kluczowym składnikiem pasty do zębów. To fluor pozwala na remineralizację szkliwa, wzmacnia zęby przed działaniem szkodliwych bakterii, a tym samym – pomaga zapobiegać próchnicy. Istnieje mnóstwo badań, które potwierdzają ogromną, niezaprzeczalną rolę fluoru w profilaktyce chorób jamy ustnej, a Światowa Federacja Dentystyczna (FDI) oficjalnie rekomenduje do codziennego użycia pasty o stężeniu fluorków od 1000 do 1500 ppm.
Jeśli chodzi natomiast o szczoteczki do zębów, to tutaj potencjalny wybór jest większy. Podstawowe akcesorium to oczywiście zwykłe, tradycyjne szczoteczki manualne, do tego dochodzą jeszcze szczoteczki elektryczne oraz soniczne. Najbardziej ekonomicznym i najszerzej dostępnym rozwiązaniem są szczoteczki manualne – jeśli pacjent regularnie, dokładnie i odpowiednio długo myje zęby taką szczoteczką, to naprawdę pozwala ona utrzymać higienę na zadowalającym poziomie. Szczoteczki elektryczne i soniczne są napędzane bakteriami lub akumulatorami, ich główki mogą poruszać się z szybkością nieosiągalną dla ludzkiej ręki, więc oczyszczają zęby z resztek pokarmowych i osadów nazębnych w bardzo dokładny sposób. Na pewno jednak są akcesorium droższym od szczoteczek manualnych.
Bez względu na rodzaj szczoteczki należy pamiętać, by do indywidualnych potrzeb dobrać wielkość główki, miękkość włosia (najczęściej zaleca się szczoteczki z miękkim lub średnio twardym włosiem), a także by regularnie wymieniać szczoteczkę (lub główkę w przypadku szczoteczek elektrycznych) – co około 8-10 tygodni, a także po każdej infekcji, przeziębieniu itp.
Prawidłowa higiena jamy ustnej – nici dentystyczne, płyny do płukania jamy ustnej i inne akcesoria
Samo szczotkowanie zębów – nawet przy użyciu najnowocześniejszej szczoteczki i pasty do zębów z fluorem – nie wystarcza jednak, by mówić o prawidłowej codziennej higienie jamy ustnej. Pamiętać trzeba bowiem o jeszcze kilku jej aspektach.
- Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych jest bardzo istotne w profilaktyce próchnicy. To właśnie między zębami pozostają często resztki pokarmów, gromadzą się osady i kamień nazębny, w którym bytują wywołujące próchnicę bakterie. Dlatego ważne jest, by pamiętać o czyszczeniu tych przestrzeni – można to robić poprzez regularne nitkowanie zębów lub stosowanie specjalnych szczoteczek międzyzębowych.
- Elementem codziennej higieny jest też płukanie jamy ustnej. Można to oczywiście robić zwykłą wodą, ale lepszym rozwiązaniem jest sięgnięcie po specjalistyczny płyn do płukania, zawierający w składzie np. substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i odświeżającym. Stosowanie takiego płynu pozwala m.in. usunąć resztki bakterii pozostałych po szczotkowaniu, hamować ich namnażanie oraz odświeżyć oddech.
- Przydatnym akcesorium pomagającym zachować właściwą higienę jamy ustnej może być irygator stomatologiczny. Jest to urządzenie wyposażone w niewielką dyszę, z której wylatuje strumień wody pod ciśnieniem. Skierowany na poszczególne obszary jamy ustnej pozwala dokładnie ją wypłukać i usunąć resztki pokarmowe z nawet najtrudniej położonych zakamarków. Strumień wody z irygatora można skierować także na tkanki dziąseł – stanowi to dla nich rodzaj masażu poprawiającego mikrokrążenie.
- Elementem dbania o higienę całej jamy ustnej jest nie tylko czyszczenie zębów i dziąseł. Nie wolno zapominać również o higienie języka – na jego powierzchni gromadzą się bowiem osady, w których bytują szkodliwe bakterie. Język należy więc czyścić przy pomocy specjalnej skrobaczki lub tylnej powierzchni główki szczoteczki – większość modeli szczoteczek manualnych posiada na tym obszarze wypustki przeznaczone właśnie do oczyszczania języka.
O zdrowy, piękny uśmiech dba się nie tylko w gabinecie stomatologicznym, ale i w domu. Oczywiście profilaktyka próchnicy oraz chorób dziąseł obejmuje instruktaż higieny i regularne wizyty kontrolne u stomatologa, ale domowa higiena – prawidłowa, regularna, dokładna – jest tu nieoceniona.
Wszystkich pacjentów potrzebujących profesjonalnego instruktażu higieny, pomocy w doborze szczoteczki, nici dentystycznej lub irygatora albo wsparcia w nauce odpowiedniej techniki szczotkowania zapraszamy do Dentoclinic w Radomsku! Zapewniamy opiekę doświadczonych specjalistów i indywidualne podejście do każdego pacjenta! Sprawdź usługi jakie oferujemy z zakresu stomatologii zachowawczej.