Krzywy zgryz to potoczne określenie wad zgryzu. Choć dla wielu osób są one głównie defektem estetycznym, to tak naprawdę ich konsekwencje mogą być o wiele poważniejsze, obejmując cały układ stomatognatyczny, układ pokarmowy, a nawet oddechowy. Wszystko to sprawia, że krzywy zgryz trzeba leczyć – terapia ortodontyczna pozwala bowiem nie tylko na poprawę estetyki uśmiechu, ale także na prewencję wielu problemów zdrowotnych.
Wady zgryzu to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń jamy ustnej, mające swoje podłoże zarówno w czynnikach genetycznych, jak i środowiskowych. Warto pamiętać, że prawidłowe ustawienie zębów to nie tylko kwestia estetyki, ale fundament prawidłowego funkcjonowania układu żucia, rozwoju procesu mowy, a nawet pracy układu oddechowego, pokarmowego czy niektórych partii układu ruchu. Sprawdzamy więc, czym dokładnie są wady zgryzu, jakie są ich przyczyny i dlaczego leczenie ortodontyczne powinno być priorytetem dla każdego pacjenta z taką diagnozą.
Wady zgryzu – czym są? Najczęściej spotykane rodzaje wad zgryzu
Wady zgryzu to szeroka kategoria obejmująca różne rodzaje zaburzeń w układzie stomatognatycznym. Dotyczą one nieprawidłowego ustawienia zębów w łukach zębowych, a także niewłaściwego wzajemnego ułożenia szczęki i żuchwy, co prowadzi do zaburzeń w ich funkcjonowaniu oraz zmienia rysy twarzy.
Wśród najczęściej diagnozowanych wad wyróżnia się m.in. zgryz głęboki i zgryz krzyżowy, stłoczenia zębów, zgryz otwarty, tyłozgryz i przodozgryz. Każda z tych wad charakteryzuje się innym obrazem klinicznym, wymagając specyficznego leczenia. Wszystkie mają jednak cechę wspólną – wpływają nie tylko na estetykę uśmiechu, ale mogą również odbijać się na kondycji całej jamy ustnej, stawów skroniowo-żuchwowych oraz zdrowiu ogólnym.
Przyczyny krzywego zgryzu
Etiologia wad zgryzu jest złożona i obejmuje zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe.
- Czynniki dziedziczne
Predyspozycje do rozwoju wad zgryzu mogą być uwarunkowane genetycznie i dziedziczone – oznacza to, że jeśli rodzic borykał się z problemami ortodontycznymi, ryzyko pojawienia się wady zgryzu u dziecka jest wyższe.
- Nieprawidłowe nawyki z dzieciństwa
Niektóre wczesnodziecięce nawyki – takie jak ssanie kciuka, nadmierne używanie smoczka lub zbyt długie karmienie butelką/piersią – może niekorzystnie odbić się na rozwoju całego układu stomatognatycznego, prowadząc do wystąpienia wady zgryzu. Także nieprawidłowe wzorce oddechowe, np. długotrwałe oddychanie przez usta z powodu niedrożności nosa lub przerostu migdałków, może zaburzać rozwój szczęki i żuchwy.
- Przedwczesna utrata zębów mlecznych
Zbyt wczesna utrata zębów mlecznych – spowodowana np. zaawansowaną próchnicą lub urazami mechanicznymi – może być czynnikiem ryzyka rozwoju wady zgryzu. Dotyczy to również osób dorosłych i przedwczesnej utraty zębów stałych, co w niektórych przypadkach skutkuje przesunięciem zębów sąsiadujących i pojawieniem się wady ortodontycznej.
Krzywy zgryz? Leczenie ortodontyczne to konieczność!
Nieleczony krzywy zgryz to nie tylko problem estetyczny. Wpływ wad zgryzu na organizm jest rozległy i może dotyczyć wielu funkcji, takich jak:
- problemy z żuciem i trawieniem – nieprawidłowości w ustawieniu zębów niekiedy utrudniają, a nawet uniemożliwiają prawidłowe odgryzanie i żucie kęsów pokarmu, co obciąża układ pokarmowy i może prowadzić do zaburzeń trawienia,
- zwiększone ryzyko próchnicy i chorób przyzębia – krzywe zęby (np. nachodzące na siebie) są trudniejsze w utrzymaniu czystości, co sprzyja odkładaniu się kamienia nazębnego, rozwojowi próchnicy i stanów zapalnych dziąseł,
- zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego – wady zgryzu zwiększają ryzyko wystąpienia dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego, objawiających się bólem, trzaskaniem podczas ruchu żuchwy, migreną czy dolegliwościami ze strony mięśni, np. szyi,
- wpływ na oddychanie i postawę – niewłaściwy rozwój zgryzu może prowadzić do ograniczenia przepływu powietrza w drogach oddechowych, co powoduje konieczność oddychania przez usta; udowodniono również związki wad zgryzu z wadami postawy,
- wady wymowy – zgryz krzyżowy, otwarty lub stłoczenie zębów często wpływają na poprawność artykulacji niektórych głosek, co wymaga terapii logopedycznej.
Jak skorygować wady zgryzu? Jaki aparat może zalecić dentysta?
Metoda leczenia wady zgryzu dobierana jest indywidualnie pod kątem rodzaju wady, stanu zdrowia jamy ustnej, wieku pacjenta, ale także jego możliwości finansowych. I tak np. aparaty ruchome są przeznaczone dla dzieci i młodzieży w okresie wzrostu, u których wady są mniej złożone i nie wymagają stosowania aparatów stałych. Te bowiem wykorzystuje się do leczenia bardziej zaawansowanych wad, zazwyczaj w uzębieniu stałym – składają z zamków przytwierdzonych do zębów i łuków, które są dostosowywane przez ortodontę. Obok tradycyjnych aparatów stałych metalowych, ortodonta może też zaproponować rozwiązanie bardziej estetyczne, np. aparat ceramiczny albo szafirowy.
Jako oddzielną kategorię we współczesnej ortodoncji traktuje się aparaty nakładkowe, czyli tzw. alignery. Są to zupełnie przezroczyste nakładki wykonywane dla każdego pacjenta indywidualnie, które zmienia się co kilkanaście dni. Należy je nosić około 20 godzin na dobę, ale można je wyjmować z jamy ustnej np. przed jedzeniem lub porą szczotkowania zębów. Z kolei aparaty retencyjne, stosowane po zakończeniu aktywnej fazy leczenia, mają na celu utrwalenie wyników terapii ortodontycznej i zapobieganie nawrotom wad zgryzu.
Prawidłowy zgryz to nie tylko kwestia estetyki, ale również zdrowia ogólnego pacjenta. Precyzyjna diagnoza i skuteczna terapia ortodontyczna pozwalają na zachowanie w pełni funkcjonalnego i estetycznego układu żucia, jednocześnie zapobiegając dalszym komplikacjom zdrowotnym. Wszystkich pacjentów wymagających leczenia ortodontycznego zapraszamy na konsultację w Dento Clinic w Radomsku. Zapewniamy kompleksowe podejście, nowoczesną diagnostykę i indywidualnie dopasowany plan leczenia, dzięki któremu odzyskasz zdrowy, piękny uśmiech na lata!